دوران نوجوانی یکی از حساس ترین و پیچیده ترین مراحل زندگی هر فرد است؛ مرحله ای که در آن شخصیت، باورها، اهداف و تصویر ذهنی فرد از خودش شکل می گیرد. در این میان، نوجوانانی که با کم بینایی زندگی می کنند، با چالش هایی مضاعف در مسیر هویت یابی مواجهند؛ چالش هایی که گاه نادیده گرفته می شوند، اما اثرات عمیقی بر روان و آینده آنها می گذارند.
کم بینایی و تصویر ذهنی از خود
نوجوانان به طور طبیعی به دنبال کشف «من کیستم؟» هستند. اما کم بینایی ممکن است این فرایند را با پیچیدگی همراه کند:
- برخی از نوجوانان کم بینا ممکن است احساس متفاوت بودن را به صورت منفی تجربه کنند.
- نگاه سنگین اطرافیان، ترحم یا بی توجهی اجتماعی می تواند باعث تضعیف اعتماد به نفس آنها شود.
- مقایسه خود با همسالان، به ویژه در زمینه هایی مانند تحصیل، ورزش یا روابط اجتماعی، ممکن است به احساس ناتوانی یا ناکافی بودن منجر شود.
فشار همسالان و میل به پذیرفته شدن
در نوجوانی، پذیرش در گروه همسالان یکی از نیازهای روانی مهم است. نوجوان کم بینا ممکن است:
- به دلیل محدودیت های دیداری در فعالیتهای گروهی شرکت نکن یا کنار گذاشته شود.
- برای جلب پذیرش، از هویت واقعی خود فاصله بگیرد و سعی کند خود را «عادی تر» نشان دهد.
- یا برعکس، به دلیل تجربه طرد، به انزوای اجتماعی و گوشه گیری روی آورد.
کشمکش میان استقلال و وابستگی
نوجوانی زمان تلاش برای استقلال است. اما کم بینایی ممکن است این تلاش را دشوارتر کند:
- خانواده ها از روی نگرانی ممکن است بیش از حد حمایت کننده یا محدود کننده باشند.
- نوجوانان کم بینا نیاز دارند بیاموزند چطور با وجود محدودیت، استقلال خود را تقویت کنند، نه آن را انکار و نه کاملا تسلیم آن شوند.
نقش آموزش و حمایت عاطفی
کمک به نوجوان کم بینا در مسیر هویت یابی، تنها با فراهم کردن ابزارهای کمک بینایی کافی نیست. بلکه لازم است:
- مهارتهای روانی و اجتماعی مانند تاب آوری، حل مسئله، و مهارت برقراری ارتباط موثر، آموزش داده شود.
- فضای آموزشی، خانوادگی و اجتماعی به گونه ای باشد که نوجوان حس ارزشمندی و دیده شدن واقعی را تجربه کند.
- مربیان، مشاوران و خانواده ها، نگاه برچسب زننده به کم بینایی را کنار بگذارند و هویت نوجوان را فراتر از میزان بینایی اش ببینند.
نتیجه گیری
هویت یابی سالم در نوجوانان کم بینا نیازمند شناخت دقیق دنیای درونی آنها، فراهم کردن فرصت های برابر برای تجربه و رشد، و باور به ظرفیتهای واقعی آنهاست. در این مسیر نگاه ما به تفاوتها تعیین می کند که نوجوان کم بینا به خودباوری برسد یا در سایه قضاوت ها پنهان شود.
در مرکز آموزشی و توانبخشی شب چراغ، مسئله هویت یابی نوجوانان کم بینا، نه یک موضوع فرعی، بلکه بخشی اساسی از فرایند رشد و توانمندی آنهاست. ما تلاش میکنیم تا با ارائه آموزش تخصصی، حمایت روانشناختی و فراهم سازی فضای ایمن و محترمانه، نوجوانان را در مسیر شناخت بهتر خود و شکل دهی به هویتی سالم و پایدار همراهی کنیم. باور ما این است که هر نوجوان، صرف نظر از میزان بینایی، شایسته فرصت هایی برابر برای رشد، انتخاب و دیده شدن است.
دوران نوجوانی یکی از حساس ترین و پیچیده ترین مراحل زندگی هر فرد است؛ مرحله ای که در آن شخصیت، باورها، اهداف و تصویر ذهنی فرد از خودش شکل می گیرد. در این میان، نوجوانانی که با کم بینایی زندگی می کنند، با چالش هایی مضاعف در مسیر هویت یابی مواجهند؛ چالش هایی که گاه نادیده گرفته می شوند، اما اثرات عمیقی بر روان و آینده آنها می گذارند.
کم بینایی و تصویر ذهنی از خود
نوجوانان به طور طبیعی به دنبال کشف «من کیستم؟» هستند. اما کم بینایی ممکن است این فرایند را با پیچیدگی همراه کند:
- برخی از نوجوانان کم بینا ممکن است احساس متفاوت بودن را به صورت منفی تجربه کنند.
- نگاه سنگین اطرافیان، ترحم یا بی توجهی اجتماعی می تواند باعث تضعیف اعتماد به نفس آنها شود.
- مقایسه خود با همسالان، به ویژه در زمینه هایی مانند تحصیل، ورزش یا روابط اجتماعی، ممکن است به احساس ناتوانی یا ناکافی بودن منجر شود.
فشار همسالان و میل به پذیرفته شدن
در نوجوانی، پذیرش در گروه همسالان یکی از نیازهای روانی مهم است. نوجوان کم بینا ممکن است:
- به دلیل محدودیت های دیداری در فعالیتهای گروهی شرکت نکن یا کنار گذاشته شود.
- برای جلب پذیرش، از هویت واقعی خود فاصله بگیرد و سعی کند خود را «عادی تر» نشان دهد.
- یا برعکس، به دلیل تجربه طرد، به انزوای اجتماعی و گوشه گیری روی آورد.
کشمکش میان استقلال و وابستگی
نوجوانی زمان تلاش برای استقلال است. اما کم بینایی ممکن است این تلاش را دشوارتر کند:
- خانواده ها از روی نگرانی ممکن است بیش از حد حمایت کننده یا محدود کننده باشند.
- نوجوانان کم بینا نیاز دارند بیاموزند چطور با وجود محدودیت، استقلال خود را تقویت کنند، نه آن را انکار و نه کاملا تسلیم آن شوند.
نقش آموزش و حمایت عاطفی
کمک به نوجوان کم بینا در مسیر هویت یابی، تنها با فراهم کردن ابزارهای کمک بینایی کافی نیست. بلکه لازم است:
- مهارتهای روانی و اجتماعی مانند تاب آوری، حل مسئله، و مهارت برقراری ارتباط موثر، آموزش داده شود.
- فضای آموزشی، خانوادگی و اجتماعی به گونه ای باشد که نوجوان حس ارزشمندی و دیده شدن واقعی را تجربه کند.
- مربیان، مشاوران و خانواده ها، نگاه برچسب زننده به کم بینایی را کنار بگذارند و هویت نوجوان را فراتر از میزان بینایی اش ببینند.
نتیجه گیری
هویت یابی سالم در نوجوانان کم بینا نیازمند شناخت دقیق دنیای درونی آنها، فراهم کردن فرصت های برابر برای تجربه و رشد، و باور به ظرفیتهای واقعی آنهاست. در این مسیر نگاه ما به تفاوتها تعیین می کند که نوجوان کم بینا به خودباوری برسد یا در سایه قضاوت ها پنهان شود.
در مرکز آموزشی و توانبخشی شب چراغ، مسئله هویت یابی نوجوانان کم بینا، نه یک موضوع فرعی، بلکه بخشی اساسی از فرایند رشد و توانمندی آنهاست. ما تلاش میکنیم تا با ارائه آموزش تخصصی، حمایت روانشناختی و فراهم سازی فضای ایمن و محترمانه، نوجوانان را در مسیر شناخت بهتر خود و شکل دهی به هویتی سالم و پایدار همراهی کنیم. باور ما این است که هر نوجوان، صرف نظر از میزان بینایی، شایسته فرصت هایی برابر برای رشد، انتخاب و دیده شدن است.
